Połoniny

Połoniny

Połoniny najbardziej kojażą się nam  z Bieszczadami, choć na terenie Karpat Wschodnich są powszechne. Połonina to piętro roślinności o charakterze naturalnym, które w skutek prowadzonego tam przez człowieka wycinania drzew, krzewów, zarośli czy wypalania lasów, a także różnego rodzaju wypasu zwierząt, doprowadziło do utworzenia rozległych łąk. Łąki te wytworzone są ponad górną granicą lasu.

 
  
  Połonina jest wyrazem wschodniosłowiańskim , i oznacza miejsce płone – puste, nieużyteczne, tj. nienadające się do uprawy roli. Zachodniosłowiańska forma brzmiałaby płonina. W językach południowosłowiańskich, m.in. słoweńskim i bułgarskim, słowo planina oznacza góry. 

 W Bieszczadach możemy wyróżnić między innymi: połoninę Wetlińską - jedną z najczęściej odwiedzanych, połoninę Bukowską, połoninię Caryńskiej, która wchodzi w skład Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Po ukraińskiej stronie Bieszczad są jeszcze m.in połonina Czerwona, Równa, Borżańska , Kuk, Hryniawska.

Tarnica

Zdjęcia: autor

Wiadomości: zbiory własne, net

Długosz królewski

Osmunda regalis - długosz królewski w całej swojej okazałości.

Długosz królewski

   Na południowym krańcu polskiej części wyspy Uznam, około 10 km od Świnoujścia, w okolicach ujścia Kanału Piastowskiego do Zalewu Szczecińskiego, utworzono w grudniu 1989 ruku niewielki rezerwat, którego głównym celem była ochrona wpisanego na czeroną listę roślin narażonych na wyginięcie długosza królewskiego (Osmunda regalis).

  Długosz jest dość rzadki na terenie Polski, jest zaledwie kilka jego stanowisk. Rezerwat Karsiborskie Paprocie jest jednym z największych jego skupisk w naszym kraju.
  Morski klimat z łagodnie przebiegającą zimą, podmokły, cienisty las olchowy i kwaśna torfowo-próchnicza gleba jest niemal idealnym siedliskiem dla tej dużej paproci.
  Największym zagrożeniem dla długosza są zmiany siedliskowe, związane z odwadnianiem dużych obszarów kraju oraz obniżenie poziomu wód gruntowych.





  Długosza królewskiego możemy rozpoznać po dużuch liściach z owalnymi lub podłużnie jajowatymi, skórzastymi i cieńkimi blaszkami. Dodatkowo paproć w górnych odcinkach  niektórych liści ma wykształcone sporofilostany (gęste skupienie drobnych liści zarodniowych na szczycie pędów), które dzięki swemu kształtowi przypominającemu kwiat, była podwaliną słowiańskiej legendy o "kwiecie paproci". W dojrzałym stadium taka górna część liścia przybiera barwę rdzawobrunatną.

"Kwiat paproci"

  
 Nie do końca jest znane naukowe pochodzenie nazwy długosza. Przypuszcza się, że wiąże się ona z imieniem 
Osmund, Osmunder, co w ludowym nazewnictwie saksonów oznaczało imię Thora.

  Kwiat paproci, perunowy kwiat – w wierzeniach słowiańskich, mityczny, legendarny kwiat, mający zakwitać raz w roku, w czasieprzesilenia letniego, podczas najkrótszej nocy w roku (około 21-22 czerwca). Znalazcy zapewniać miał bogactwo i dostatek, przez co jego poszukiwania stały się stałym elementem obchodów słowiańskiego święta Kupały.

Þingvellir (Thingvellir)

 Þingvellir (Thingvellir)

Þingvellir (Thingvellir)

   Można by powiedzieć, że islandczyków święte miejsce. Þingvellir (Thingvellir). Oddalony o 47 km od stolicy - Reykjaviku, był przez setki lat ważnym, jak nie najważniejszym punktem spotkań dla wyspiarzy z całego obszaru Islandii. To tu od 930 roku spotykał się islandzki parlament - Althing (który jest jedną z najstarszych instytucji parlamentarnych świata, i funkcjonuje do dziś), ustalano prawa,  tu spotykano się przed wyprawami wojennymi, by rozstrzygać sąsiedzkie spory, sądzono przestępców, jak też świętowano i spotykano się dla przyjemności. 

Rzeka Öxará

 Althing obradował tutaj aż do końca XVIII wieku. W tym samym miejscu ogłoszono pełną niepodległość Republiki Islandii w dniu 17 czerwca 1944 roku.

Wąwóz Almannagjá

  Þingvellir - z islandzkiego þing – „parlament", i vellir – „równina”. Nazwa jest najczęściej określana jako Thingvellir i może pojawić się jako Tingvellir, Thingvalla lub Tingvalla w innych językach. Pisownia Pingvellir jest myląca, ponieważ litera "p" nie odpowiada literie "þ", która jest wymawiana jako ⟨th⟩ w języku angielskim.
Dingwall i Tingwall w Szkocji, Thingwall w Anglii, Tynwald na wyspie Man oraz Tingvoll w Norwegii noszą nazwy tego samego rdzenia i znaczenia.
 

Jezioro Þingvallavatn, największy słodkowodny akwen na Islandii.

Jedna ze szczelin

  Þingvellir leży na północnym brzegu Þingvallavatn, największego naturalnego jeziora Islandii. Rzeka Öxará przecina park narodowy i tworzy wodospad w Almannagjá, zwany Öxarárfoss. Na północnym brzegu jeziora szczelina Silfra jest popularnym miejscem do nurkowania i nurkowania z rurką. Woda w szczelinach uznawana jest za najbardziej przejrzystą na świecie.

Raj dla nurków, tyle tylko, że woda nieco zimna.

  Równina jest bardzo interesująca ze względu na budowę geologiczną. Znajduje się ona bowiem w miejscu, gdzie stykają się płyty tektoniczne euroazjatycka z północnoamerykańską. Stąd też obserwuje się tu znaczącą aktywność sejsmiczną i wulkaniczną. Występowanie tutaj ryftu kontynentalnego powoduje rozszerzanie się równiny od kilku do kilkunastu centymetrów rocznie. Innymi słowy - Islandia w tym miescu rośnie. Powierzchnia ziemi poprzecinana jest licznymi szczelinami, wśród których największa tworzy głęboki wąwóz  Almannagjá.

Wodospad Öxarárfoss

  W 1928 utworzono na tym obszarze park narodowy, który w 2004 został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Obecnie znajduje się tutaj Park Narodowy Thingvellir. Jest też jedną z głownych atrakcji turystycznych wchodzących w skład tzw. Złotego Kręgu.

W tym miejscu skazańcy byli przeciągani z brzegu na brzeg pod wodą.

 Alþing (zgromadzenie) w Þingvellir było najważniejszym organem ustawodawczym i sądowniczym Islandii od jego ustanowienia w 930 aż do 1271. Lögberg lub Law Rock był centralnym punktem Alþing i naturalną platformą do prowadzenia przemówień. Sędzia, wybierany na trzy lata, przewodniczył zgromadzeniu. Zanim prawo zostało spisane, recytował je z pamięci na Lögbergu, zdawał relację wydażeń które miały miejsce w przeciągu danego okresu. Inauguracja i rozwiązanie zgromadzenia odbyły się w Lögbergu, gdzie ogłoszono wyroki wydane przez Radę Prawa, potwierdzono kalendarz, wniesiono sprawy prawne i ogłaszano inne oświadczenia dotyczące całego narodu. Każdy, kto uczestniczył w zgromadzeniu, był uprawniony do przedstawienia swojej sprawy w ważnych sprawach dla Lögberga.

Górny bieg rzeki  Öxará, zaraz za wodospadem  Öxarárfoss.

Wodospad Öxarárfoss