Jeleń szlachetny

 

Jeleń szlachetny

Jeleń szlachetny

   Jeleń europejski (Cervus elaphus elaphus), nazywany również jeleniem skandynawskim to występujący na terenie Polski podgatunek jelenia szlachetnego (również i tak nazywanego w Polsce). Jest jednym z największych gatunków z rodziny jeleniowatych. Jeleń szlachetny występujący na naszych terenach może osiągać 2,5 m długości i wysokość w kłębie do 1,5 m. Masa ciała dużego jelenia dochodzi do 350 kg (maksymalnie 497 kg). Masa spotykanych w Polsce jeleni waha się w granicach 150-160 kg, przy czym największe rozmiary osiągają osobniki około 10.-14. roku życia - samce 224 kg, samice 132 kg.

Byk

   Liczne podgatunki zamieszkują Europę (część Półwyspu Skandynawskiego, Europa Środkowa i południowa), Azję (od Morza Czarnego do Morza Ochockiego i Morza Japońskiego), północną Afrykę. W Afryce żyją tylko na północy, dochodząc na południe do Sahary. Introdukowany w Ameryce Południowej, Australii i Nowej Zelandii.

  W Polsce występuje we wszystkich większych kompleksach leśnych. Preferencje środowiskowe jeleni są zależne od pory roku. Głównym środowiskiem są nizinne i górskie lasy liściaste i mieszane. Z uwagi na rozłożyste poroże unikają terenów gęsto zakrzewionych.

   W populacjach jelenia szlachetnego występującego w Polsce wyróżnia się kilka ekotypów: jeleń bieszczadzki (największy i najsilniejszy), jeleń mazurski, jeleń wielkopolski i jeleń pomorski.
Według danych z inwentaryzacji przeprowadzonej w 2011 roku stan liczebności jelenia szlachetnego w Polsce wynosi ok. 190 tys. sztuk i od kilku lat nieustannie wzrasta.
   Jeleń to zwierze lasostepu, pogranicza lasu i stepu. Obecnie zasiedla wszelkie kompleksu leśne, które otoczone są polami uprawnymi oraz łąkami. W górach wychodzi czasem ponad górną granicę lasu- na murawy strefy alpejskiej. Jelenie wykazują zmienność sezonową jeśli chodzi o wybór środowiska życia. Wiosną – łąki i szuwary, latem i jesienią- lasy liściaste z udziałem buka i dębów, zima- lasy iglaste. Preferują bory mieszane. Unikają terenów pokrytych wysokim śniegiem, gdyż pokrywa śnieżna przekraczająca 40 cm wyraźnie utrudnia poruszanie się a także zwiększa koszty energetyczne. Koncentrują się wtedy na terenach, które są osłonięte od wiatru, pod drzewami iglastymi.

Łania

Jelenie żyją w stadach nazywanych chmarami. Stadu przewodzi łania licówka, która musi prowadzić tegoroczne młode cielę. Łania dba o grupę, wyznacza trasy na żer, miejsca odpoczynku, czy ucieczki.
  Łanie rodzą pierwsze młode w wieku 3 lat. Po ok. 230 dniach ciąży, samica rodzi w ukryciu jedno, rzadziej dwa młode, zwane cielętami. Poród przypada na maj - czerwiec. Kiedy tylko młode są zdolne do wędrówki za matką, co następuje po kilku dniach od narodzin, razem z nią dołączają do stada.





  Jako roślinożercy regulują przyrost roślin w ekosystemie lasów. Podobnie jak łosie, jelenie spałują drzewa przyczyniając się do ich zamierania. Niszczą też młode pędy drzew poprzez zgryzanie i tratowanie.

  Pożywienie stanowią pędy, liście, kora i owoce drzew i krzewów, trawy, zboża, zioła, ziemniaki, buraki, a zimą zeschnięte trawy, mchy, porosty, pączki i młode pędy drzew iglastych. Wychodzą też na pola uprawne skuszone burakami, kapustą, ziemniakami i zbożami.
  Ich przysmakami są:  sosna zwyczajna, grab, brzoza, dęby, olsza, jarzębina, osika, klon, leszczyna, kruszyna, malina, wierzba łoza, wierzba szara, jałowiec, wrzos, borówka czarna, brusznica, łochynia, pszeniec, szczawik zajęczy, gajowiec, poziomka, dąbrówka, konwalia, gwiazdnica, trzcinniki, kosmatka, turzyca palczasta, i wiele wiele innych.

Grupa byków

  Jelenie mają bardzo dobry węch i słuch i są bardzo płochliwe. Śpią tylko 60-100 minut na dobę. Na wolności żyją do 12-15 lat, choć odnotowano osobnika 20 letniego.

Naturalnymi wrogami jeleni jest wilk, ryś i niedźwiedź.
W Polsce jeleń szlachetny podlega okresowej ochronie. 

 Wiadomości: net, zbiory własne
Zdjęcia: autor

Daniel zwyczajny

Samce - byki - danieli zwyczajnych (dama dama)

Daniel zwyczajny

    Daniel zwyczajny (dama dama) jest krewnym jelenia szlachetnego i jak on należy do rodziny jeleniowatych. Nie jest naszym rodzimym gatunkiem. Wywodzi się z Azji Mniejszej, a na tereny Polski, dokładniej na tereny Niziny Śląskiej, sprowadzony został w XIII wieku (inne źródła podają wiek XVI). Zadomowił się, i dość dobrze sobie u nas radzi. Najliczniej występuje na zachodzie, południowym-zachodzie i pomorzu (a przynajmniej tam go widziałem).

  Charakterystyczną cechą różniącą daniela od jelenia jest poroże, które jest bardziej szerokie, łopatowate, a jednocześnie mniejsze niż u jelenia. I właśnie te "łopaty" najbardziej rzucają się w oczy. Samica nie posiada poroża.

Również jest mniejszy: W kłębie osiąga do 105 cm wysokości, a długość ciała wynosi 130 – 150 cm, z czego samice są wyraźnie mniejsze. Najczęściej występującym wariantem szaty jest rudobrązowe ubarwienie grzbietu z charakterystycznymi białymi plamami. Wzdłuż kręgosłupa biegnie ciemna smuga. Spód ciała jest biały, na zadzie występuje biała plama z ciemnym obrzeżeniem, tzw. lustro. Ogon jest od góry czarny, od spodu biały. W zimie ubarwienie grzbietu ciała zmienia się na szare, bez plam.

 

  Zajmuje różne siedliska, od suchych i gorących po zimne i wilgotne. Wykazuje duże zdolności adaptacyjne. Preferuje rzadkie lasy liściaste i mieszane, i ich obrzeża, czasami wychodzi na żerowanie na podleśne pola uprawne i łąki.

  Daniele są zwierzętami gromadnymi, jak również są bardzo ruchliwe. Spotkać je możemy w ciągu całego dnia (o ile oczywiście mamy to szczęście), i zwykle w niewielkich grupkach po kilka sztuk byków lub łań.
Mimo swojej dużej wagi - dochodzącej do 70 kg byki, 35 kg łanie - jest bardzo szybki i skoczny. W razie zagrożenia potrafi przeskoczyć przez przeszkodę wysokości do 2 m. Mają dobry węch, słuch i bardzo dobry wzrok (tylko w dzień).


 

Daniel jest roślinożerny. Żywi się głównie trawą, zbożem, ziołami i liśćmi, nie gardzi pędami drzew i krzewów, jak i korą drzew liściastych i iglastych. Chętnie je owoce drzew liściastych, żołędzie, bukiew, kasztany, oraz grzyby. Niestety nie jest lubiany przez rolników, gdyż czyni on znaczne szkody w uprawach nie tyle zjadając, co wydeptując sadzonki. W lesie jednak jest mniej uciążliwy niż jeleń.

   Mimo iż nie jest naszym rodzimym gatunkiem, zasadniczo w niczym mu nie ujmuje. Jest bardzo urokliwym stworzeniem niewątpliwie urozmaicającym nasze lasy, łąki czy pola. Spotkanie z danielami, w szczególności jeśli mamy okazję oglądać je z bliska, na pewno przyniesie każdemu z Was dużą satysfakcję. Mnie przyniosło.


Zdjęcia: autor
Wiadomości: zbiory własne, net, Wikipedia