Skjaldbreiður

Wulkan tarczowy Skjaldbreiður wznosi się na wysokość 1060 m n.p.m.

Skjaldbreiður

   Skjaldbreiður – jest wygasłym wulkanem tarczowym  o wysokości 1060 m n.p.m., położony w południowo-zachodniej części Islandii. Jego nazwa w tłumaczeniu z islandzkiego znaczy tyle co - szeroka tarcza (breið skjöldur), od którego pochodzi termin - wulkan tarczowy.

    Czas jego powstania datuje się na około 9000 lat temu. Po zakończeniu epoki lodowcowej około 10.000 lat temu, gdy Islandia została uwolniona spod ciężaru lodowca nastąpiły również liczne zmiany geologiczne. Zmiany ciśnienia na grunt spowodowane gwałtownym cofaniem się lodu, znacząco odbiły się na znajdujące się pod nim komory magmowe, w których rosnące ciśnienie miało wreszcie swobodną drogę ku górze.
W tym okresie powstało wiele z islandzkich wulkanów, między innymi właśnie także wulkan Skjaldbreiður.
 

Bielik grenlandzki na tle szczytu wulkanu.

    Uważa się, że góra powstała na skutek jednego wybuchu. Przypuszcza się że podczas erupcji tego wulkanu tarczowego ilość lawy na jednostkę czasu była stosunkowo niewielka , bo tylko około 5 do 10 metrów sześciennych lawy na sekundę. Sama erupcja mogła trwać od 50 do 100 lat, tworząc ten majestatyczny stożek.

    Skjaldbreiðar wznosi się na wysokość 1060m n.p.m. Średnica krateru wynosi 300 m i głębokość 50 m.
Boczne nachylenie jest typowe dla wulkanu tarczowego i nie przekracza 7stopni. Powierzchnia jaką obejmuje wraz z przyległą lawą wynosi około 17 km ³, a średnica samej podstawy wulkanu mierzy 15 km. 
  Dzięki swemu łagodnemu, i niezwykle regularnemu kształtowi jest uważany za jeden z najpiękniejszych wulkanów w kraju.
 

 Skjaldbreiður (po lewej stronie )jest częścią systemu wulkanicznego Hrefnabjorg  (z prawej strony)

    Skjaldbreiður jest częścią systemu wulkanicznego Hrefnabjorg . Ten centralny wulkan położony jest na południowy zachód od Skjaldbreiður w kierunku Thingvallavatn (Þingvallavatn). Inne źródła przypisują go do systemu wulkanicznego Prestahnjúkur. Sąsiaduje z nim również system wulkaniczny Hengill oraz Hrómundartindur.
 

Widoczne są spękania lawy - okolice jeziora Thingvallavatn.

   Wulkan wznosi się bezpośrednio na geologicznie aktywnym Grzbiecie Śródatlantyckim, który przecina Islandię na pół. Ocierają się tu dwie płyty tektoniczne - Euroazjatycka oraz Północno-amerykańska. W skutek tych działań teren przyległy do wulkanu , jak i okolic, jest trwale zdeformowany i podatny na trzęsienia ziemi. W okolicach jeziora Thingvallavatn świetnie widoczne są liczne pęknięcia i szczeliny świadczące o aktywności terenu ( najbardziej znane to Almannagja, Hrafnagja i Flosagja). Płyty tektoniczne oddzielają się od siebie w tym miejscy o 2,5 cm rocznie.

ŹródłaVellankötlu wybijają ze szczelin lawy.

 


   Wody zasilające jezioro Thingvallavatn w przeważającej części pochodzą z lodowca Langjokull. Po ustąpieniu lodowca 10.000 swobodnie spływały do depresji Thingvellir ( co potwierdzają badania roślinności i gleby na tym terenie metodą węglową C14) . W wyniku wybuchu i utworzeniu się Skjaldbreiður, lawa zatarasowała przepływ wody. Ta jednak poprzez szczeliny w lawie przesiąka dalej w kierunku jeziora wypływając z podziemnych źródeł Vellankötlu na północnym brzegu Thingvallavatn. Czas w jakim woda przesącza się z warstw wodonośnych Langjokull do jeziora wynosi od 20 do 30 lat.
 Uznaje się ją za najczystszą na świecie.

Widok na Skjaldbreiður z lodowca Porisjokull

Zdjęcia i tekst: autor

Bielik grenlandzki

Bielik grenlandzki (Haliaeetus albicilla groenlandicus) widziany w okolicach Porisjokull.

Bielik grenlandzki ( Bielik zwyczajny)

    Bielik grenlandzki (Haliaeetus albicilla groenlandicus) choć należy do rodziny bielików, a najbliższym jego krewniakiem jest bielik zwyczajny (Haliaeetus albicill), od niedawna zaliczany jest do osobnego podgatunku. Cechują go znacznie większe proporcje ciała oraz duży rozmiar w porównaniu z jego kontynentalnymi krewniakami.

Bielik grenlandzki widziany w okolicach wulkanu Skjaldbreidur (Islandia)

   Choć bielik grenlandzki, na przestrzeni ewolucyjnej skali czasowej jeszcze nie zgromadził wiele unikalnych cech genetycznych,  populacja jego pojawia się demograficznie samodzielnie i zasługuje na szczególną ochronę.

Ostatnie badania genetyczne mitochondrialnego DNA potwierdziły różnice między tym podgatunkiem a bielikiem zwyczajnym z terenów Europy Północnej.

    Małe populacje pojawiły się na południowo zachodnim wybrzeżu Grenlandii i zachodniej Islandii. Na Islandii naliczono około 62 par tych wspaniałych ptaków.

    Mimo, że na kontynencie zwykle unika terenów górskich, czy bezleśnych - zachodnia część Islandii gdzie występuje, w przeważającej części pokryta jest górami i wyżynami z niewielką ilością roślinności wysokopiennej. Tym samym warunki życia, teren w jakim przebywa, oraz odosobnienie również wpłynęły na jego "odmienność".

Bielik widziany w okolicach wodospadu Glymur.

     Bielik grenlandzki, jak i jego krewniak bielik zwyczajny jest największy drapieżnym ptakiem szponiastym północnej Europy, z rodziny jastrzębiowatych.

Þórisjökull (Thorisjokull)

Þórisjökull

     Þórisjökull (Thórisjökull)- to ósmy pod względem wielkości lodowiec na Islandii. Znajduje się w zachodniej części kraju, od wschodniej strony sąsiaduje z lodowcem  Langjokull. Jego aktualna powierzchnia to około 25 km².

    Þórisjökull to również wulkan, którego świetność kończy się wraz z ostatnim zlodowaceniem.  Wszędzie w okolicy możemy odnaleźć ślady jego erupcji. Na szczycie Þórisjökull, w miejscu stylu lodu ze skałami, widoczna jest różnokolorowa lawa.


Najnowsze badania pokazują, że lodowiec jest częścią systemu wulkanicznego Prestahnúkur  i znajdują się pod nim aktywne systemy kolumn magmowych.

 
     Lodowiec w najwyższym miejscu wznosi się na 1350 m n.p.m.  Jeszcze w XVIII w. Þórisjökull  był częścią  sąsiadującego z nim od wschodu lodowca Langjokull. Jak wszystkie islandzkie lodowce, od pewnego czasu w skutek globalnego ocieplenia, zmniejsza swoją wielkość. Najbardziej było  to zauważalne w ostatniej dekadzie gdzie w szybkim tempie zmniejszył swoją powierzchnie z 32 km²do 25 km², i proces ten stale postępuje.












  
Wulkan, jak i okoliczne góry bezpośrednio sąsiadujące z nim (Haraldstindur, Kristinartindur, Litla-Bjornsfell, Stora-Bjornsfell) zbudowane są z tufu wulkanicznego zwanego palagonitem.
 W przeciwieństwie do obsydianu ,  palagonite zawiera w sobie więcej związanej wody, która została dodana w trakcie chłodzenia w środowisku bogatym w wodę. Na Islandii najczęstszym czynnikiem był lodowiec (choć w wypadku wyspy Surtsey oddziaływała woda morska). Występuje od barwy żółto-brązowej po czarną - w zależności od ilości żelaza w skale.

Ptaki Islandii - cz.I

Rybitwa popielata (Sterna paradisaea) często jest widywana na islandzkim wybrzeżu.

Ptaki Islandii - cz.I

   Wędrując po Islandii bardziej się skupiam ( pewnie jak my wszyscy) na otaczających mnie widokach. I choć często obserwuję liczne tu ptaki, nie poświęcam im dość dużej uwagi mimo, że są nieodłączną częścią tutejszego krajobrazu. Dlatego też w kilku małych odsłonach chciałbym chociaż skromnie wspomnieć o kilku gatunkach ptaków, jakie jesteśmy w stanie tu podejrzeć.W tej części przedstawię kilka gatunków występujących na islandzkim wybrzeżu.

Jest to ptak odbywający najdłuższe wędrówki .

   Rybitwa popielata (Sterna paradisaea) – jest to gatunek średniego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny mewowatych. Zamieszkuje najdalsze północne krańce Eurazji i Ameryki Północnej, pas od Islandii przez Wyspy Brytyjskie, wybrzeża Francji, Niemiec, Polski i Beneluxu, Półwysep Skandynawski, przez Syberię po Cieśninę Beringa i dalej Aleuty, Amerykę Północną, osiągając na południu Kolumbię Brytyjską, a także Grenlandię. W Europie najbardziej wysunięte na południe lęgi znajdują się w południowo-zachodniej Francji. Zimuje na paku otaczającym Antarktydę. Jest to ptak odbywający najdłuższe wędrówki – trasa w jedną stronę może wynosić około 30 000 km.

Mewa brytyjska (Larus fuscus graellsii)

  Mewa brytyjska (Larus fuscus graellsii) ma bardziej ograniczony zasięg występowania niż inne mewy. Spotkać ją można w Islandii, na Wyspach Owczych, w Wielkiej Brytanii, na atlantyckich brzegach Francji i Półwyspu Iberyjskiego. Zimuje w południowo-zachodniej Europie i Afryce Zachodniej. Większość populacji brytyjskich zimuje na miejscu. Gniazduje na brzegach mórz, wielkich jezior lub w deltach. Zimuje na morzu. Na przelotach również spotykana w głębi lądu, kiedy to trzyma się głównie rzek. Mewa brytyjska jest wszystkożerna, jednak w jej menu przeważają drobne kręgowce wodne i lądowe oraz ich resztki. Może też wydziobywać jaja i wyjadać ich zawartość oraz porywać pisklęta innych ptaków. Sama potrafi jednak łowić małe ssaki.

Wydrzyk ostrosterny (Stercorarius parasiticus)

 Wydrzyk ostrosterny (Stercorarius parasiticus) – gatunek wędrownego ptaka z rodziny wydrzyków. Gnieździ się na wybrzeżach północnej Europie, Azji, i Ameryki.  W Europie można go spotkać na Islandii, w północnej części Wielkiej Brytanii, południowej Norwegii, na atlantyckich i bałtyckich wybrzeżach Skandynawii i na północy Rosji. Na naszym kontynencie jest zarazem najliczniej występującym wydrzykiem. Zimuje na otwartych wodach i wybrzeżach Atlantyku, Pacyfiku, najczęściej na południe od równika, docierając aż do południowych skrawków Afryki i Ameryki Południowej. Łowi ryby, lecz częściej bezczelnie porywa zdobycz innym ptakom, m.in. głuptakom, maskonurom, mewom i petrelom lub goni je aż te porzucą swoją ofiarę lub zwrócą ją z wola, by lżej lecieć.  Wybiera też jaja lub pisklęta z gniazd morskich ptaków oraz poluje na drobne ptactwo i gryzonie.

Nurzyk zwyczajny ( Uria aalge aalge )

  Nurzyk zwyczajny (Uria aalge) – to gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny alk. 
 Najważniejszy mieszkaniec wysp ptasich na północnym Atlantyku, Pacyfiku i Oceanie Lodowatym. Uria aalge aalge – gnieździ się na Islandii,we wschodniej Kanadzie, na Grenlandii, Wyspach Owczych, Szetlandach i Orkanach oraz południowej Norwegii  i na wybrzeżach Bałtyku.. Zimuje w północno-wschodniej części USA , głównie w Maine  oraz na północnym wybrzeżu Hiszpanii. Nie budują gniazd – lęgnie się na skalistych, urwistych wybrzeżach morskich oraz wyspach, jaja składają na nagiej skale, na przewieszkach. Tworzą kolonie, które liczyć mogą nawet 100 000 osobników. Poza okresem lęgowym pełne morze.

Ptak ten to znakomity lotnik, nurek i pływak.

   Maskonur zwyczajny (Fratercula arctica) – jest średniej wielkości ptakiem z rodziny alk. Zamieszkuje wyspy oraz wybrzeża północnego i środkowego Atlantyku. Występuje na północnoatlantyckim wybrzeżu Ameryki Północnej, Islandii, Grenlandii , Wyspach Owczych, Svalbardzie, Nowej Ziemi, Danii, Irlandii, Estonii,  oraz atlantyckim wybrzeżu Półwyspu Skandynawskiego i Wyspach Brytyjskich, jak również w Stanach Zjednoczonych. We Francji spotkać go można tylko na wybrzeżach bretońskich. Część wędrownych populacji dolatuje na zimowiska nad zachodnią część Morza Śródziemnego. Poza okresem lęgowym spotkać go też można na otwartym morzu okolic północno-zachodniej Afryki.
  Upierzenie dorosłych ptaków przypomina pingwiny, które prowadzą podobny tryb życia związany z morzem i wybrzeżami. Jednak w naturalnym środowisku ptaki te się nie spotykają - maskonury żyją na północnej półkuli, pingwiny tylko na południowej. Jako ptak morski występuje głównie na pełnym morzu, w okresie lęgowym na płaskich bądź skalistych wybrzeżach. Szczególnie preferuje wyspy z bogatą warstwą torfowej gleby.
Maskonur uważany jest przez ludy północne za pośmiertną postać marynarzy i rybaków, którzy zginęli na morzu.

Fulmar zwyczajny (Fulmarus glacialis) w gnieździe.

  Fulmar zwyczajny, fulmar, petrel (Fulmarus glacialis) – gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny burzykowatych, zamieszkujący północny Atlantyk i Pacyfik. Jest doskonałym lotnikiem - często i długo szybuje krążąc nad powierzchnią wody bez poruszania skrzydłami. Potrafi przez cały dzień wykonywać powietrzne akrobacje, a na ląd wraca tylko w nocy i w okresie gniazdowania. Jest to też ptak wędrowny, przylatujący jesienią i zimą do Europy Zachodniej, choć nie zapuszcza się w głąb lądu. Bardzo towarzyski o czym świadczą gniazda złożone z licznych kolonii na wysepkach i przybrzeżnych skałach, które dochodzą do 40 000 par. Gnieździ się na klifach i wysepkach, w miejscach pozbawionych drapieżników.



Wiadomości: Wikipedia
Zdjęcia: Autor
Więcej zdjęć:  https://plus.google.com/u/0/photos/108677385925297275633/albums/6035615644241150065
                            https://plus.google.com/u/0/photos/108677385925297275633/albums/5961660308103558961
                            https://plus.google.com/u/0/photos/108677385925297275633/albums/5987015822557827585

Montañas de Anaga

Droga biegnąca do stolicy Teneryfy - Santa Cruz de Tenerife (od strony Gór Anaga)

Montañas de Anaga

   Na północno-wschodnim krańcu Teneryfy znajduje się jeden z najstarszych masywów górskich wyspy. Montañas de Anaga liczy sobie około 7-9 miliona lat i jest pochodzenia wulkanicznego.

   Teneryfa, jak i cały archipelag Wysp Kanaryjskich, jest wyspą pochodzenia wulkanicznego, której powstanie odbywało się w kilku etapach. Pierwszy szacuje się na około 30 mln lat temu w oligocenie, kiedy to z dna Atlantyku rozpoczęła wydobywać się lawa tworząc wzniesienia, na których powstały Wyspy Kanaryjskie. Kolejny okres rozpoczął się ok. 7 mln lat temu w miocenie. Ponad powierzchnię wody wystawały wówczas masywy Adeje, Anaga i Teno.

    Góry ostro wyrastają z Oceanu Atlantyckiego tworząc wysokie, strome klify. Z tego powodu jest tu niewiele naturalnych plaż, a te tu istniejące, są niewielkie i trudno dostępne. U podnóża masywu leży stolica – Santa Cruz de Tenerife oraz sąsiadująca z nim La Laguna. 

   Najwyższym szczytem jest Cruz de Taborno o wysokości 1024 m n.p.m.
 Wysokość gór ( Montañas de Anaga wzrasta do ponad 1000 metrów), ich wiek oraz erozja uczyniły, że posiadają one nieregularny i poszarpany profil, co wpływa na istniejący tu klimat i ekosystem. Ściany gór opadają gwałtownie o morza tworząc nieprzekraczalną barierę dla deszczonośnych chmur. I to jest właśnie sekret tego wyjątkowego obszaru przyrodniczego. Północna i zachodnia część półwyspu jest bardziej wilgotna i chłodniejsza, występuje tu większa ilość deszczu i mgieł co wpływa na różnorodność flory i fauny. 

Północno-zachodnia część Montañas de Anaga często tonie w chmurach i mgle. Jest tu wyraźnie wilgotniej i chłodniej.

    Południowa i wschodnia część masywu jest obszarem o wysokim stanie nasłonecznienia i małą ilością opadów. Różnica temperatur i wilgotności pomiędzy tymi częściami masywu jest wyraźnie odczuwalna.

   Ta różnorodność klimatu tworzy bogate i zróżnicowane środowisko przyrodnicze, które mieści w sobie liczne gatunki zwierząt i roślin, ponad 120 lokalnych gatunków endemicznych, niektóre z nich bardzo rzadkie i zagrożone.

Widok ze szczytów masywu na jego zachodnią część.

   


 Na terenie Montañas de Anaga znajdują się zachowane w bardzo dobrym stanie lasy laurowe, porastające szczyty gór, oraz na wszchodnim krańcu masywu lasy jałowcowe. Północ upodobały sobie paprocie.
Nadmorskie klify w przeważającej części są porośnięte niewielką ilością roślinności.



 Miejsce to godne jest odwiedzin. Kręte, przyklejone do stromych zboczy, w dobrym stanie drogi na których jest niewielka ilość aut, olśniewające widoki, niespodziewane zmiany otoczenia, i jakiś magiczny wręcz spokój - uczynią wycieczkę w Góry Anaga czasem bardzo dobrze spędzonym.

Więcej zdjęć:   https://plus.google.com/u/0/photos/108677385925297275633/albums/5939549610641204289

Ciekawe miejsca - Kamienne kręgi - Manowo

15 metrowej średnicy krąg V, jedyny bez steli wewnątrz kręgu, i najlepiej zachowany spośród tutejszych kręgów.

Kamienne kręgi - Manowo

    Nieopodal podkoszalińskiej wsi Mostowo, w Lesie Grzybnickim ( gm. Manowo) znajduje się ciekawe historyczne miejsce. Jest nim odkryte w 1974 roku cmentarzysko i miejsce kultowe Gotów, którzy w połowie I wieku naszej ery przybyli na te tereny ze Skandynawii, i osiedlili się w tych okolicach na ponad 150 lat.

Jeden z wielu kamiennych bruków - miejsce pochówku.

    Utworzony tu w 1979r. rezerwat obejmuje teren o powierzchni 3 ha, w skład którego wchodzą liczne kamienne konstrukcje takie jak: kamienne kręgi, płaskie kamienne budowle nagrobkowe (bruki), kamienno-ziemne kurhany czy stosy ciałopalne. Przyjmuje się, że na terenie kręgów odbywały się wiece plemienne i obrządki kultowe ze stosami ciałopalnymi, a bruki i kurhany są miejscem różnego rodzaju pochówków. Kult zmarłych przodków stwarzał atmosferę miru wiecowego i skłaniał do pokojowego rozstrzygnięcia sporów i ogłaszania wyroków.  Jedna z hipotez zakłada nawet składanie ofiar z ludzi, na co ma wskazywać odkopanie w jednym z dużych kręgów szkieletu bez głowy.

Stela z jednego z największych kręgów.

   Naukowcy mają problem, w jaki sposób kamienne konstrukcje, charakterystyczne dla tradycji ludów skandynawskich znalazły się na Pomorzu. Struktura kamienia i jakość jego obróbki każe przypuszczać, że został on przeniesiony z innych terenów.  Najbardziej prawdopodobna hipoteza zakłada, iż na pomorskich pustaciach jeszcze przed końcem I wieku naszej ery pojawili się Goci - lud wywodzący się z mitycznej wyspy Skandza, skąd wyruszyli w poszukiwaniu swojej nowej ojczyzny, prawdopodobnie zmuszeni do emigracji przez wysoki przyrost naturalny, a być może także wabieni mitem potęgi i bogactwa Cesarstwa Rzymskiego. Niewykluczone, że w drodze ze Skandynawii Goci chwilowo zatrzymali się na terenie Pomorza Środkowego.

Dwa kręgi o średnicy 37,5 m są największymi spotykanymi w Europie.

  W Lesie Grzybnickim zachowało się pięć kręgów kamiennych. Każdy z nich składa się z piaszczystego koliska otoczonego głazami pionowo wkopanymi w regularnych odstępach jeden od drugiego. Pośrodku prawie każdego koliska wkopane są głazy w kształcie steli. Dwa duże kręgi mają identyczne wymiary - średnicę 37,5 m i są usytuowane obok siebie. Obwód pierwszego wyznacza 16 ustawionych pionowo w odstępach 3,5 m głazów narzutowych, otoczonych i połączonych wieńcem małych kamieni. W centrum brukowany kopczyk okolony przez 4 stele kamienne połączone w okrąg również wieńcem kamieni. Zaraz za nim podobny krąg, którego obwód wyznacza obecnie 20 głazów (dawnej było ich 33). Wysokość głazów sięga od 1,2 do 1,5 m, a w środku wznosi się pojedyncza kamienna stela otoczona u podstawy wieńcem kamieni. Trzy pozostałe kręgi są mniejsze, znajdują się w pewnym oddaleniu od siebie. Dwa z nich mają po 15 m średnicy, natomiast trzeci krąg jest jeszcze mniejszy i ma tylko 8 m średnicy.

Kurhan ziemny.

  W kręgach zostały stwierdzone ślady uczt obrzędowych oraz pozostałości ceremonii rytualnych, związanych z ciałopaleniem i chowaniem prochów zmarłych.

 Miejsce to jest godne zwiedzenia. Na stosunkowo niewielkim obszarze możemy zobaczyć: 5 kamiennych kręgów, 2 kurhany kamienno -ziemne, 35 płaskich kamiennych budowli nagrobkowych( bruki), 6 stosów ciałopalnych, 2 trójkątne obiekty kamienne o charakterze kulturowym.

           
                     

  Ciekawostką może być to, iż radiesteci w kręgach wykryli (podobno) działanie sił energetycznych tak o dobrym , jak i złym działaniu.  
Twierdzą oni, że kamienie spod Grzybnicy pulsują ciepłem, światłem i szczególnym rodzajem siły magnetycznej. Unosi się tam też silne promieniowanie, które zakłóca pracę urządzeń elektromagnetycznych, a niekiedy przestawia wskazówki zegarków. Nie sposób używać tu kompasu, a bywa, że ludzie pozostający nieco dłużej w tym miejscu miewają zakłócenia równowagi, a nawet jaźni.

Źródła: www.manowo.pl
            www.astra28.eu
            źródła własne
Zdjęcia : Autor
Więcej zdjęć:   https://plus.google.com/u/0/photos/108677385925297275633/albums/6052391807694420353